Oríṣun àwòrán, @BATOfficial
Ileeṣ ijọba to mojuto ọrọ gbese, Debt Mangement office, DMO, sọ pe awọn ipinlẹ mẹtala kan ni Naijiria ti yawo to to ojilenigba ati mẹwa biliọnu Naira.
Wọn ya owo yi lọwọ awọn ayanilowo nile ati lẹyin odi.
Ninu awọn ipinlẹ to ya ninu owo yi gẹgẹ bi ileeṣẹ naa ṣe salaye ni ipinlẹ Katsina, Zamfara, Plateau, Niger, Benue, Cross River ati olu ilu Naijiria ,Abuja.
Laarin oṣu mẹfa,iyẹn ọgbọnjọ oṣu Kẹfa si ọgbọnjọ ọsu Kejila ti wọn gun ori alefa ni wọn ya awọn owo yi gẹgẹ bi DMO ti ṣe kede loju opo wọn.
borrowed 226 billion naira from lenders inside and outside the country.
Atẹjade yi ṣalaye pe awọn Gomina mẹrinla mii tun mu alekun ba iye gbese ipinlẹ wọn pẹlu owo to sunmọ N509.3bn.
Ninu rẹ la ti ri gbese ilẹ okere N243.95bn ti eleyi ti wọn ya labẹle si jẹ N265.37bn.
Iṣiro paṣiparọ owo Naira N889 si dọla kan ni ileeṣe yi fi ṣe iṣiro gbese naa.
Atupalẹ gbese ti wọn jẹ…
Awọn ipinlẹ yi to fi mọ Benue, Cross Rivers, Katsina, Niger, Plateau, Rivers, Zamfara, ati FCT ya owo N115.57 lọwọ awọn ayinilowo labẹle nigba ti awọn Gomina ipinlẹ Ebonyi, Kaduna, Kano, Niger, Plateau, Sokoto, Taraba ati Zamfara ya N111.24bn lọdọ awọn ayanilowo ilẹ okere eyi to ṣe deede $125.1m.
Gomina Kano ninu awọn to ya owo nilẹ okere ya biliọnu mẹfa le dọla 6.6 biliọnu lọwọ banki agbaye World Bank ati IMF ti akọsilẹ siwa wi pe Gomina Niger naa ya owo 1.27 miliọnu nilẹ okere bakan naa.
Gomina ipinlẹ Cross Rivers Bassey Otu lo ya owo to pọju lọ iyẹn N16.2bn labẹle to si ya $57.95m lọwọ awọn ayanilowo ilẹ okere laarin oṣu Kẹfa si oṣu Kejila ọdun 2023.
Katsina tẹle pẹlu gbese N99.3bn.
Gbese to jẹ tẹlẹ jẹ N62.37bn amọ o fo lọ soke pẹlu N36.93bn ninu oṣu Kejila ọdun 2023.
Ki ni eyi tumọ si fawọn ipinlẹ to jẹ gbese yii?
Dokita Aminu Achida to jẹ onimọ nipa ọrọ aje ni fasiti Usman Dan Fodiyo sọ pe apẹre ohun to n ṣelẹ yi n tọka si pe awọn Gomina ko ni ri owo lati fi san owo oṣu tori gbese pupọ.
O ni amọran ohun fawọn ijọba ni ki wọn ṣe ohun to yẹ lasiko yi.
Ni ọdun 2023, awọn Gomina ipinlẹ gba obitibiti owo ju tatẹyinwa lọ lẹyin igba ti ijọba apapọ yọ ẹdinwo owo bẹntiroo taa mọ si subsidy.
Atupalẹ owo yi fihan pe awọn Gomina gba to N627bn loṣu Kẹsan ninu owo ti ijọba pin ninu apapwọle orileede Naijiria.
Ni oṣu Kejila won gba to N610bn.
Ni oṣu Kẹjọ wọn gba to N555bn.